Avrupa ülkeleri, artan doğalgaz ve elektrik fiyatlarına karşı, belli vakitlerde ışıkları kapatma, ısıları düşürme üzere çeşitli tasarruf tedbirleri ile birlikte güç fiyatlarını sınırlama, vergi indirimi ve fakirlere ödeme yapma üzere önlemler uyguluyor.
Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle uygulanan ekonomik yaptırımların akabinde Rusya’nın Avrupa’ya doğalgaz tedarikini kesmesi kıta genelinde eşi gibisi görülmemiş ölçekte bir güç krizi ortaya çıkardı.
Avrupa doğalgaz piyasalarında fiyatlar 1 yıl öncesine kıyasla 10 kattan fazla artarak tarihi tepe yaptı. Gaz fiyatlarındaki artış elektrik fiyatlarını da süratle üst tırmandırdı. Avrupa ülkelerinde toptan elektrik piyasalarında da fiyatlar 1 yıl öncesine kıyasla vakit zaman 8 kat artış gösterdi.
Hem Avrupa Birliği (AB) hem de üye ülkeler kelam konusu güç eserlerindeki süratli fiyat artışını birebir ölçüde tüketicilere yansıtmamak ve güç arz güvenliğini sağlamak için çeşitli önlemler hayata geçirmeye çabalıyor.
AB ÖNLEMLERİ
AB, Rusya’dan doğalgaz akışının kesintiye uğraması ihtimaline karşı bir acil durum planı hazırladı. Plan kapsamında bütün üye ülkelerin gaz tüketimlerini yüzde 15 azaltmalarına karar verildi. Böylelikle, yılda yaklaşık 400 milyar metreküp gaz tüketen AB ülkelerinin yıllık 45 milyar metreküp civarında daha az gaz kullanması hedeflendi.
AB, üye ülkelerdeki yer altı doğalgaz depolarının kış aylarına kadar doldurulmasını zarurî kılacak yasal düzenlemeler de hazırladı. Bu çerçevede, doğalgaz depolarının 1 Kasım’a kadar yüzde 80 doldurulması maksadı belirlendi.
Rusya’nın Avrupa’ya Kuzey Akım boru sınırından doğalgaz sevkiyatını süresiz kesmesinin akabinde AB üyesi ülkelerin güç bakanları, süratle artan elektrik ve doğalgaz fiyatlarına karşı alınacak yeni önlemleri belirlemek üzere bir ortaya geldi.
AB ülkeleri, AB Komisyonu’na derhal düşük maliyetli elektrik üreticilerinin gelirlerinin sonlandırılmasını, fosil yakıt firmalarından katkı alınmasını, doğalgaza tavan fiyat uygulanmasını, elektrik talebinin düşürülmesini ve güç şirketlerine likidite sağlanmasını içeren yasal düzenleme hazırlama vazifesi verdi.
Bu düzenleme tekliflerinin ayrıntılarının birkaç güne kadar resmen açıklanması bekleniyor.
ALMANYA
Almanya’da hükümet, artan güç fiyatlarının vatandaşlara yansımasını azaltmak için toplamda 125 milyar Euro’luk 3 farklı yardım paketi hazırladı.
Önlemler kapsamında vatandaşların korunması için akaryakıt vergileri düşürüldü.
Toplu taşımanın teşvik edilmesi için haziran-eylül devrinde aylık 9 Euro’ya tren, otobüs ve metroda geçerli sınırsız toplu taşıma bileti sunuldu.
Kamu tarafı da güç tasarruf tedbirleri uygulamaya başladı. Kamu binalarının en fazla 19 santigrat dereceye kadar ısıtılması, kamu binaları ve anıtların yanı sıra reklam panolarının ışıklandırmasının kapatılmasına karar verildi. Yüzme havuzlarını ısıtmak yasaklandı.
Geçmişte kapatılması planlanan kimi kömür santralleri yine faaliyete geçirildi. Kışın muhtemel güç külfetine karşı daha evvel kapanması öngörülen 2 nükleer santralin acil durum rezervi olarak beklemede tutulmasına karar verildi.
Ayrıca yüksek doğalgaz ve elektrik faturalarını hafifletmek için fatura dayanağı sağlanması kararı alındı.
Vatandaşlardan güç tasarrufu yapmaları istendi.
Elektrikte temel tüketim için fiyatların sabit tutulması, artan güç faturalarının karşılanmasına yardımcı olmak için emeklilere tek seferlik 300 Euro’luk, öğrenciler ve kursiyerler için de 200 Euro ödeme yapılması kararı alındı. Çalışanlara 300 Euro, ailelere de çocuk başına 100 Euro ek takviye verildi.
Eski yapıların güç verimli biçimde renovasyonu için ek bütçe ayrıldı.
Almanya’da konut yardımı alan herkese ısıtma sarfiyatı olarak ekstra dayanak sağlanması karara başlandı.
Alman hükümeti, yüksek faturalarla uğraş edenlerin kaygılarını daha da hafifletmek için, ödeme yapamayan hiç kimsenin elektrik yahut gaz temasının kesilmeyeceğini garanti altına aldı.
Enerji firmalarının beklenmedik ölçüde yüksek karlarının bir kısmının vergilendirilmesine karar verildi.
Ülkede sınırsız toplu taşıma biletinin fiyatının tekrar belirlenerek devamına karar verildi.
Almanya’nın gelecek günlerde ek yardım tedbirleri açıklaması bekleniyor.
FRANSA
Doğal gaz fiyatlarının Ekim 2021 düzeyinde kalacak biçimde dondurulmasına karar verildi.
Elektrik fiyat artışı yıl sonuna kadar yüzde 4’le sonlandırıldı.
Yoksul hanelere 100 Euro güç ödemesi sağlandı.
Enerji tüketiminin yüzde 10 azaltılmasına yönelik tasarruf programı hazırlandı.
Kamu binalarında ısıtma dereceleri düşürüldü ve soğutma düzeyi sonlandırıldı.
İş yerlerinde klimaların en düşük 26 derecede, kaloriferlerin de en yüksek 19 derecede çalıştırılması kararlaştırıldı.
Mağaza vitrinlerinin ışıkları gece 01.00’den sabah 06.00’ya kadar söndürülmesine karar verildi.
Hane halklarının güç tasarrufuna özendirilmesi için kamu spotları hazırlandı.
Yoksullara akaryakıt yardımı yapıldı.
İNGİLTERE
İngiltere’de, düşük gelirli haneler için otomatik ödemeli 400 sterlinlik güç indirimi uygulandı.
Kamu yardımı alan fakirlere 650 sterlinlik ödeme yapıldı.
Emeklilere 300 Euro ek katkı sağlandı.
İnşa edilmesi planlanan yeni nükleer santrale onay verildi.
Kaya gazı çalışmalarına takviye verileceği açıklandı.
Bazı kömür santrallerinin faaliyet mühleti uzatıldı.
İngiltere’de artan güç fiyatlarına rağmen vatandaşların korunması için geçen hafta da yeni önlemler açıklandı.
Hane halkının güç faturalarının toplamının yıllık en fazla 2 bin 500 sterlin olacak halde iki yıl boyunca sabit tutulması kararı alındı.
Hanelere güç faturaları için 400 sterlinlik ek yardım yapılacak.
Kuzey Denizi’nde yeni doğalgaz ve petrol alanlarının işletilmesi için lisans verilecek.
İTALYA
Hızla artan maliyetlerle çaba için akaryakıt vergileri düşürüldü.
Düşük gelirlilerin güç faturalarına takviye verildi ve fakirlere 200 Euro ödeme yapıldı.
Güneş güç yatırımlarına sübvansiyon sağlandı.
Enerji firmalarının kontratları tek taraflı değiştirmeleri engellendi.
Cezayir’le yeni doğal gaz tedarik mutabakatları yapıldı.
Ülkede, konutların ısısının 2 derece düşürülmesi, kamuda güç tasarrufu ve sokak aydınlatmalarının azaltılmasını içeren yeni plan hazırlanıyor.
İSPANYA
Kış aylarında termostat ısısı 19 dereceyle sonlandırıldı.
Mağaza vitrinlerindeki ışıklar ve kamu binalarındaki aydınlatmalar saat 22.00’den itibaren kapatıldı.
Doğal gazda KDV’nin ekim ayından itibaren yüzde 21’den yüzde 5’e düşürülmesine karar verildi.
Elektrik üretiminde kullanılan doğal gaza tavan fiyat getirildi.
Vatandaşlardan ve işletmelerden güç tasarrufunda bulunması istendi.
YUNANİSTAN
Yunanistan, güç tüketimini kamu kuruluşlarında yüzde 10 azaltmak gayesiyle bir dizi tasarruf tedbiri açıkladı.
Kamu binalarının sıcaklığının yazın 27, kışın 19 derecede tutulması, binaların kullanılmadığı vakitlerde ısıtma, soğutma ve aydınlatma sistemlerinin kapatılması önlemleri alındı.
Kurumları güç tasarrufunda bilinçlendirecek özel üniteler oluşturulmasına karar verildi.
Vatandaşların güç tasarrufu yapması için kampanya çalışmalarına başlandı.
MACARİSTAN
Macaristan’da kamu binalarında ısıtma 18 dereceyle sonlandırıldı.
Akaryakıt fiyatları, piyasa fiyatlarının altında bir düzeyde tutuldu.
Kamu kurumlarında doğal gaz kullanımını yüzde 25 azaltma kararı alındı.
Yakacak odun temin edilmesi için ağaç kesme düzenlemeleri gevşetildi.
BELÇİKA
Yoksullara yönelik toplumsal güç tarifelerinin müddeti uzatıldı.
Evini kalorifer yakıtı ile ısıtanlara 225 Euro ve elektrik faturalarına katkı için abonelere 100 Euro’luk katkı sağlandı.
Benzin ve motorin üzerindeki özel tüketim vergileri düşürüldü.
Elektrik ve doğal gazda yüzde 6’lık indirimli KDV ile kalorifer yakıtı dayanağı 2023 yılı mart ayı sonuna kadar uzatıldı.
Isı pompası, güneş paneli yahut ısı yalıtım gereci üzere eserlerde KDV indirimi verildi.
Kamu binalarında 19.00 ile 06.00 ortasında aydınlatmalar kapatıldı.
Isıtmanın en yüksek 19 dereceye ayarlanmasına karar verildi.
Enerji krizinde çok kar elde eden şirketlere ek vergi uygulanması hazırlığı yapılıyor.
2025 yılında kapatılması planlanan 2 nükleer santralin faaliyet mühleti 10 yıl uzatılırken, bu kış kapatılması öngörülen 2 reaktörün faaliyetine devam etmesi kararlaştırıldı.
BULGARİSTAN
Akaryakıt vergileri düşürüldü ve hanelerin elektrik ve doğal gaz faturalarındaki vergiler kaldırdı.
Hanelerin elektrik faturalarının artışı da yüzde 3,4’le sonlandırıldı.