Karabağ Savaşı 44 gün sürdü, Azarbeycan zafer ilan etti. Ermenistan’ın yenilgisi bölgedeki jeopolitiği değiştirdi. Zengezur Koridoru artık hayata geçiyor. Türkiye ile Türk dünyası artık kesintisiz birbirine bağlı olacak. Karayoluyla ticaret mümkün hale geliyor.
Azerbaycan’da ülkenin batı kısımları ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ni Ermenistan üzerinden, Zengezur bölgesinden geçecek kara ve demir yolu hatlarıyla birleştirerek Türkiye ile yeni ulaşım bağlantısı sağlanması hedefleniyor. O koridor, Türk dünyasını Ege Denizi’nden Türkistan’a kadar bağlayacak stratejik bir nokta. Türkiye’nin kurucusu Atatürk’ün “Türk kapısı” dediği bölge.
Artık işgal ettiği Dağlık Karabağ’da yenilen Ermenistan, ağır anlaşma şartlarına mahkum oldu. Anlaşmada Azerbaycan’ın lehine olan bir madde de Nahçıvan ile Azerbaycan arasına kurulacak bir karayolu koridoruydu. Bu madde hayata geçtiğinde Özerk Cumhuriyeti, bağlı olduğu Azerbaycan’a karayoluyla bağlıyor.
Türkiye ve Azerbaycan’ın Nahçıvan’la olan ilişkisi çok eskiye dayanıyor. Milli mücadele döneminde cumhuriyetin temelleri atılırken, bu bölge de unutulmamıştı. Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, bölgenin kaderini belirleyecek Moskova anlaşması için heyetini Rusya’ya gönderirken onlara şu sözleri söylemişti:
“Nahçıvan Türk kapısıdır. Bu hususu nazar-ı itibara alarak elinizden geleni yapınız.”,
Nihayetinde Rusya ile o dönem Ankara hükümeti olarak anılan Türkiye Büyük Millet Meclisi arasında bir anlaşma imzalandı. 16 Mart 1921 tarihli anlaşmayla Nahçıvan, Azerbaycan’a bağlı bir özerk bölge ilan edildi. Atatürk’ün sözleri yıllar sonda daha iyi anlaşıldı. Bu bölge, Türkiye’nin Azerbaycan’la dolayısıyla Türk dünyasıyla bağlantısını sağlayacak stratejik bir bölgeydi.
İkinci Karabağ Savaşı Azerbaycan’nın zaferi ile sonuçlanmış, sonrasında iki ülke Azerbaycan ve Ermenistan Zengezur Koridoru’nun açılması konusunda mutabık kalmışlardı. İlk başlarda Ermenistan koridoru açmak istemiyordu ancak geçtiğimiz günlerde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Paşinyan’ın koridorun açılmasını kabul ettiğini açıkladı.
Azerbaycan’ın işgal altındaki toprakları Dağlık Karabağ’a düzenlediği operasyon, Nahçıvan konusunu yeniden gündeme getirdi. Azerbaycan-Ermenistan anlaşması sonrası Nahçivan koridoru tekrar açıldı. Uzmanlar, bununla birlikte “Güney Kafkasya’da strateji değişti. Kimlikle Bakü’ye ve hatta Orta Asya’ya kesintisiz gitmek mümkün olacak” diyor. Azerbaycan tarafı da bu bölgenin stratejik bir nokta olduğunun farkında. Koridorun açılması Türkiye ile Azerbaycan için önemli bir adım. Nahçıvan Koridoru’nun hem ticaret hem turizm hem de kültürel ilişkiler açısından yeni bir devrin kapısını açma ihtimali bulunuyor.
Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’ı Ermenistan işgalinden kurtarmasından sonra Nahçıvan Koridoru’nun açılması, Doğu Anadolu’da da memnuniyetle karşılandı. İş insanları, “Nahçıvan Koridoru ile Türkiye ve Orta Asya hattı kurulacak. Ticaret 3-4 kat artabilir” diyor. Bu koridor, Bakü-Tiflis-Kars güzergahına güçlü destek oluşturacak, tarihi İpek Yolu’nun canlanmasına çok önemli katkı sağlayacak.
Ermenistan lideri Paşinyan’ın koridorun açılmasını kabul etmesi, Türkiye-Azerbaycan-Ermenistan ilişkililerini de doğrudan etkileyecek. Zira üç ülke arasındaki doğrudan ulaşım kapanmıştı. Şimdi bu koridor ile 30 yıl sonra doğrudan ulaşım yeniden tesis edilmiş olacak.
Karabağ’daki zaferin ardından bir kazanım olarak görünen koridorla, Türkiye için dolaylı olarak Hazar Denizi’ne ve Orta Asya Türk dünyasıyla ilişkilerde yeni bir dönem başlayabilir.