ABD Anayasa Mahkemesi İran’a yönelik yaptırımların delinmesi davası kapsamında hakkında iddianame hazırlanan Halkbank’ın temyiz başvurusunu pahalandırıyor. Birinci duruşmada yargıçlar Halkbank konusunun Türkiye-ABD ilgilerindeki yerine atıfta bulunan sorular yöneltti. Anayasa Mahkemesi Yargıcı Kavanuagh, “Haberler bu hususun Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüşüldüğünü gösteriyor ve Türkiye’nin Dışişleri Bakanı bu hafta ABD’ye geliyor. Bilemiyorum” tabirlerini kullandı.
Halkbank ABD’de 1976’dan bu yana yürürlükte olan Hâkim Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’na nazaran (FSIA) Amerika’da bir ceza mahkemesinde yargılanamayacağını argüman etmişti. Alt mahkeme bu tezi haksız bulunca Halkbank Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu.
Halkbank’ın temyiz müracaatının değerlendirildiği birinci oturumda bankayı temsil eden avukat Lisa Blatt, hâkim bir devlet ya da ona bağlı bir vasıtaya yönelik hiçbir vakit cezai bir kovuşturmanın olmadığını söyleyerek, “Dünya yedi bin yıldır var ve hiçbir ülke bir öteki ülkeyi yargılamadı” dedi.
Halkbank’ın avukatı Lisa Blatt, Anayasa Mahkemesi’nin Halkbank’ın bu yasaya dayanarak yaptığı itirazını haksız bulması halinde bunun milletlerarası alakalar ve diplomasi bakımından sonuçlarının olacağını argüman etti.
Halkbank’ın avukatının banka aleyhinde çıkabilecek bir karardan sonra, “Export-Import Bank ya da Voice of America” üzere kurum ve şirketlerin de kimi suçlamalarla karşı karşıya kalabilecekleri imasında bulunması dikkat çekti.
Avukat Lisa Blatt, “90’dan fazla şirket var ve bir kişinin özgürlük savaşçısı dediği bir öteki kişinin teröristi” ifadelerini kullandı.
YARGIÇ KAVANAUGH’DAN ÇAVUŞOĞLU ZİYARETİ GÖNDERMESİ
Anayasa Mahkemesi yargıçları dünkü oturumda taraflara, Halkbank davasının Türkiye ve ABD ortasındaki görüşmelerde evvelki yıllarda gündeme geldiğine ait sorular yöneltti.
Anayasa Mahkemesi’nin eski Lider Donald Trump tarafından atanan muhafazakar yargıçlarından Brett Kavanaugh, “ABD Başkanı’na ‘ulusal güvenlik yetkinizi kullanmanızı mahkeme olarak yasaklıyoruz’ demek çok tuhaf ve büyük bir şey” ifadelerini kullandı.
Halkbank konusunun iki ülke ortasında en üst seviye görüşmelerde gündeme gelmiş olduğunu belirten Kavanaugh, “Bu yüzden ABD’nin ulusal güvenliğini korumak ve bu hususları pahalandırmak üzere seçilen bir Başkan’ımız var. Lider Trump devrinde süreç başladı ve Lider Biden da tıpkı fikirde ve bu mevzu ABD ve Türkiye ortasındaki müzakerelerde en üst seviyelerde gündeme geldi. Bu dava da belirli ki görüşmelerin, İran’ın terörizmi desteklemesini engellenmesinin bir parçası” diye konuştu.
Yargıç Kavanaugh, “Bilemiyorum. Bütün bu değerlendirmeleri dengeleyecek ne uzmanlığımız var?” diye sordu.
Anayasa Mahkemesi Yargıcı Kavanuagh, “Haberler bu mevzunun Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüşüldüğünü gösteriyor ve Türkiye’nin Dışişleri Bakanı bu hafta ABD’ye geliyor. Bilemiyorum” sözlerini kullandı.
Halkbank’ın avukatı Lisa Blatt da bu hususta ceza davasıyla bir karar alınmaması gerektiğini savunarak, “Evet lakin şunu biliyorum ki bu bahiste Manhattan’daki 12 heyetin karar almasına müsaade vermemelisiniz. Heyete gitmelerine ve yabancı hükümran bir devleti yargılamalarına müsaade veriyorsunuz. İddianame bu türlü diyor. Türkiye hükümetinin bir cürüm işlediğini ve bunu devletin bir kolu aracılığıyla yaptığını söylüyor” dedi.
EGEMEN DEVLET VE ONA BAĞLI VASITA TARTIŞMASI
Anayasa Mahkemesi’ndeki oturumda Halkbank’ı avukatları, itirazlarını dayandırdıkları Hükümran Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası kapsamında, bankayı Türkiye devletinin bir enstrümanı olarak tanımladı.
Anayasa Mahkemesi’nin liberal yargıçlarından Ketanji Brown Jackson oturumda bu mevzuda bir soruyu gündeme getirerek, “Bu şartlarda karşımızda yabancı bir şirket mi var yoksa tez edildiği üzere bir devlet mi? Buna kim karar vermeli?” diye sordu.
Yargıç Jackson, “Bunun netleştirilmesi için belgeyi İkinci Daire’ye göndermemiz gerekmez mi?” dedi.
Yine Trump tarafından atanmış olan muhafazakar Yargıç Neil Gorsuch da duruşmada, Halkbank davası üzerinden federal bir kovuşturmaya müsaade verilmesinin öteki yabancı devletlerin amaç alınmasının önünü açabileceği telaşını lisana getirdi.
Yargıç Gorsuch, “O vakit Meksika’ya bu yahut şu sebeple ya da tahminen de Çin’e Covid sebebiyle davalar açılmaya çalışılabilir. Savcının yaratıcılığına kalmış” tabirlerini kullanarak ABD hükümetinin bunları dikkatle değerlendirip değerlendirmediğini sordu.
Halkbank davasında ABD’yi temsil eden Eric Feigin, dış siyasete ait mümkün sonuçları da değerlendirdiklerini, bunları ciddiye aldıklarını ve tam da bu nedenle bu çeşit suçlamaları nadiren getirdiklerini vurguladı.