Basın İlan Kurumu (BİK), 3 yıldır ilan vermediği Evrensel gazetesinin resmi ilan ve reklam yayımlama hakkını tümüyle iptal etti. Üniversal gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat karara reaksiyon gösterdi. Polat, “BİK bize şunu söylüyor: AKP iktidarı sürdüğü sürece biz sizi ekonomik olarak boğmak konusunda kararlıyız. Basın İlan Kurumu Evrensel’i asla susturamayacağını, bir kere daha söz ediyoruz.” dedi.
BİK, Üniversal gazetesinin resmi ilan ve reklam yayımlama hakkını tümüyle iptal etti. Eylül 2019’da alınan resmi ilan ve reklam durdurma kararı sebebiyle gazeteye 3 yıldır ilan verilmiyordu. Alınan son kararla, askıda tutulan bu hak tümüyle iptal edilmiş oldu. BİK Genel Müdürlüğü tarafından Kozmik gazetesine iletilen tebligatta, okurların bayilerden birden fazla gazete satın alması, kurum abonelikleri ve kayıt defterlerinin nizamlı tutulmadığı argümanı iptal kararına münasebet gösterildi. Üniversal gazetesi Genel Yayın Direktörü Fatih Polat, karara reaksiyon göstererek, “Evrensel asla susmayacak” dedi.
“Birden fazla gazete almak” cürüm sayıldı
Evrensel’de yer alan habere nazaran, BİK, bugün gönderdiği kararında, 19 Temmuz’da bayi kontrolleri gerçekleştirildiğini, 20 Temmuz’da ise idari kontrol yapıldığını tabir etti. Bayi kontrol sonuçlarına yer verilen kararda, Emek Partisi’nin (EMEP) 13 farklı vilayet ve ilçe örgütünün aldığı abone gazeteleri ile İstanbul, Ankara, İzmir ve Kocaeli’de farklı bayilere gönderilen gazetelerin birkaç kişi tarafından toplu halde alınması, iptale münasebet sayıldı.
14 ve 16 Eylül 2019 tarihlerinde de bayi kontrolü yaptığını söyleyen BİK, Evrensel’in “dört bin adetlik taban fiili satış koşulunu yerine getirmediğini” ileri sürerek resmi ilan ve reklam yayımlama hakkını iptal etti.
Kurum abonelikleri kabul edilmedi
BİK’in gazetenin ilan alma hakkını elinden aldığı kararın bir başka münasebeti ise çeşitli kurumların gazeteye abone olması. Emek Partisi’nin vilayet ve ilçe örgütleri ile farklı belediyelerin gazeteye abone olarak aldığı gazeteler, bu kurumlar “son bayi niteliğine haiz olmadığı” gerekçesiyle “usulsüz” ilan edildi. Ayrıyeten gazete merkezinin ve ofislerin bulunduğu yerlerdeki bayilerde satılan gazeteler için de “Sürekli satış yapıldığı görüldü” denilerek bu satışların “usulsüz” olduğu öne sürüldü.
Basın İlan Kurumu ayrıyeten Evrensel’in günlük satış ve iade bilgilerinin de kontrolde bulunulan müddet içerisinde nizamlı halde elektronik kayıt defterine işlenmediğini sav etti.
| BİK kararında son olarak şöyle dedi: “Gazetenin kendisine bildiri edilen 28 Eylül 2019 tarihinde, 23 Mart 2020 ile 30 Nisan 2022 tarihleri ortasında Kurumca mevzuat kaidelerinin aranmadığı salgın süreci hariç bırakılmak suretiyle altı ay içinde yayınlama hakkı yine devam etmediği anlaşıldığından, Günlük Üniversal gazetesinin, Resmi İlan ve Reklamlar ile Bunları Yayınlayacak Periyodik Yayınlar Yönetmeliğinin 27. hususunun birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca resmi ilan ve reklam yayınlama hakkının sona ermesine karar verilmiştir.” |
“Bütün gazetelerin BİK ile münasebeti bakımından verilen ilan kararlarını incelemeli”
Evrensel gazetesi Genel Yayın Direktörü Fatih Polat, Basın İlan Kurumu’nun Kozmik gazetesine ilan hakkının iptal etmesine reaksiyon gösterdi. Tüzel yolları sonuna kadar kullanacağını belirten Polat, “Bir sendikanın, partinin diğer bir kurumun yahut belediyenin bir gazeteyi alıp okurlarına dağıtmak üzere bir tercihi olabilir. Bu bütün gazeteler için geçerli. AYM’nin ilan kesme cezasının hak ihlali kararından sonra Meclisin bir araştırma komitesi kurmasını istedik. Gazetelerin Basın İlan Kurumu ile alakasını araştırmalı. Bütün gazetelerin BİK ile ilgisi bakımından verilen ilan kararlarını incelemeli. İktidara yakın yayın yapan medyalar, gerçek bayi tirajlarının çok üzerinden tiraj gösteriyor. BİK ilanları oluk oluk bu medyalara akıtılıyor. Bu hususta hiçbir kontrol yapılmıyor lakin Kozmik ilan hakkını takip etmek için istihbarat elemanları üzere çalışıyorlar. Tutanaklar tutuyorlar. BİK bize şunu söylüyor: AKP iktidarı sürdüğü sürece biz sizi ekonomik olarak boğmak konusunda kararlıyız.”
“BİK Evrensel’i asla susturamayacak”
Polat kelamlarına şöyle devam etti: “Basın İlan Kurumu Evrensel’i asla susturamayacağını, bir sefer daha söz ediyoruz. Bu Evrensel’e çok daha fazla sahip çıkma muhtaçlığını da gündeme getiriyor. Bu bir gazeteye savaş açmaktır. Halkın vergileriyle aldıkları maaşları kuruluş kanunlarını hiçbir fark gözetmeksizin basının desteklenmesi hususunun inkâr ederek bir gazeteyi susturmak için teyakkuza geçmiş durumdalar. BİK Evrensel’i asla susturamayacak.”
“BİK, hükümete yakın bir basın mahkemesi, basın savcısı, basın hakimi üzere davranıyor”
Evrensel’in avukatı Devrim Avcı, Anayasa Mahkemesi’nin, Basın İlan Kurumu tarafından verilen ilan cezalarına dair pilot kararını hatırlattı. Kararda, cezaların açıkça anayasaya muhalif olduğunun vurgulandığını söz eden Avcı, şunları kaydetti: “Kurumun basın özgürlüğüne müdahale etmiş olması zati Anayasa Mahkemesinin son kararında da açıkça söz ediliyor. Basın İlan Kurumu, hükümete yakın bir basın mahkemesi, basın savcısı, basın hakimi üzere davranıyor. Kararlarını o denli alıyor. Bu kadar ‘bizden yahut düşman’ yaklaşımı var. Gazetecilerin kartlarının verilmesi, reklamların takibi, kesilen cezalar…”
“Kamu kurumlarında balya balya gördüğümüz iktidar yanlısı gazetelere benzeri bir uygulama yapılıyor mu?”
BİK’in Evrensel’e adeta hasmane bir tavır içerisinde olduğunu söyleyen Avcı, “Gerek verdiği ilan cezalarıyla, gerekse daima takip edip ‘açık aramaya çalışması’ ile BİK, Üniversal gazetesine karşı bence bir husumetle inceleme yapıyor, karar alıyor. Elimize ulaşan kararda bayileri denetlediğini, birden fazla gazete alındığını falan yazmış. İlan ambargosuna karşı Kozmik gazetesi ile dayanışarak gazete almayı cürüm saymış. Bu bir yanı. Ayrıyeten bir ikili standart. Mesela Hürriyet gazetesini, Yenişafak’ı ya da Sabah’ı… Yani öbür rastgele bir ilan alan gazetenin, tüm Türkiye çapında tek tek bayilerden alındığına, bu türlü denetlendiğine inanmıyorum. İktidar yanlısı gazetelerin hepsinin tek tek okurlarca alınıp okunduğunu mu düşünmeliyiz? Kamu kurumlarında balya balya gördüğümüz iktidar yanlısı gazetelere misal bir uygulama yapılıyor mu?” diye sordu.
“Kaç yıl sürerse sürsün bu iş, biz takipte olacağız”
Avcı son olarak şunları söyledi: “Aslında bu bayilerden birden fazla alınan gazeteler, BİK’in ambargosu nedeniyle başlayan dayanışma kampanyaları kapsamında alınıyor. Yani diyarlar ki ‘Ben hem ekonomik olarak sizi sıkboğaz ediyorum, yolunuza her türlü manisi koyuyorum hem de sizin okurlarınızın sizinle dayanışmasına mani oluyorum’. Ne demek bu? ‘Sizin yayın yapmanızı engellemek istiyorum’ demek! Biz buna karşı tüm türel yollara olağan ki başvuracağız, itiraz edeceğiz. Dava süreci olacak. Olmadı, Anayasa Mahkemesi, AİHM… Kaç yıl sürerse sürsün bu iş, biz takipte olacağız.”
AYM, BİK’in değerlendirmeleriyle ilgili sistematik sorun olduğunu belirtmişti
Anayasa Mahkemesi; BİK’in Üniversal, BirGün, Cumhuriyet ve Sözcü gazeteleri için aldığı ilan kesme cezalarına dair 10 Ağustos’ta verdiği ihlal kararının münasebetlerinde, basın ve söz özgürlüğünün ihlal edildiğini, bunun yapısal meselelerden kaynaklandığını söylemiş ve bunun için Meclise bilgi verilmesine hükmetmişti.
Basın tabir özgürlüğünün ihlal edildiğine vurgu yapan AYM, ayrıyeten “Basın İlan Kurumu kararlarının düzenleme hedefinden öteye giderek artık kimi basın mensupları açısından caydırıcı tesir yaratabilecek bir cezalandırma aracına dönüştüğü ve bu durumun sistematik bir sıkıntıya neden olduğu gözlenmiştir” demişti. Anayasa Mahkemesi bu kararla, resmi ilan ve reklam kesme cezalarına ait şartların çerçevesinin çizilmesi, belli bir açıklık ve katılıkta olan tabirlerle kanun unsurunun formu ve maddi taraftan tekrar düzenlenmesi gerektiğini ve BİK’in değerlendirmeleriyle ilgili sistematik sorun olduğunu belirtmişti.