YAPTIRIM UYGULANIRSA, AVRUPA’YA GAZ AKIŞI DURUR MU?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’ya saldırıyı başlatırsa başta ABD ve Batı’nın ağır ekonomik yaptırımlarına maruz kalacak. Peki Vladimir Putin, yaptırımlara Rus gazını taşıyan boru hatlarını kapatarak yanıt verirse ne olur?
Ukrayna krizinde diplomasi hala işliyor. Krizin çatışmaya dönüşmemesi için uğraş veriliyor. Ancak durum çatışmaya dönüşür, Rusya yaptırımlara maruz kalırsa, en kötü durum senaryosuna göre Moskova, Avrupa’ya aktardığı gazı keser mi?
ABD, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi durumunda, Rusya Devlet Başkanı Putin dahil bir üst düzey Rusya yetkiliye yaptırım uygulayacağını açıkladı. Ancak en önemli açıklama Rus bankaları üzerineydi. ABD Başkanı Joe Biden, Rus bankalarının dolar ile işlem yapmasının engelleneceğini belirtti. Bu durumun uzun vadede Rus ekonomisine büyük hasar vermesi planlanıyor.
RUSYA’DAN AVRUPA’YA ÜÇ ANA HAT İLE GAZ VERİLİYOR
Peki, ABD yaptırım kararı alırsa Rusya nasıl bir yanıt verir? Siyasi uzmanlara göre, Rusya bir ihtimal bu yaptırımları Avrupa’ya giden doğalgazı keserek verebilir. Hali hazırda Rusya topraklarından Avrupa’ya üç ana hattan doğalgaz akışı sağlanıyor. Birinci hat Ukrayna üzerinden Avrupa’ya taşınan gaz hattı, ikincisi Yamal boru hattı ve üçüncüsü Kuzey Akım boru hattı.
RUSYA AVRUPA’YA GAZI KESERSE NE OLUR?
Tüm bu gazın kesilmesi ihtimali, ABD ile Avrupa Birliği ülkeleri arasında da yaptırımlar konusunda bazı anlaşmazlıklara neden oluyor. Rus Gazprom’un doğalgazı kesmesi Avrupa’nın enerji sistemlerini hasara uğratacağı gibi, enerji fiyatlarının da patlamasına neden olabilir. Avrupa içinde yaptırımlara karşı net bir tavır belirlemekte en çekimser kalan ülke Almanya. Çünkü Rus gazının kesilmesi durumunda bundan ilk etapta en çok etkilenecek olan Slovakya, Avusturya, Almanya ve İtalya. Almanya hem Ukrayna üzerinden gazın bir bölümünü hem de Rusya ile doğrudan Kuzey Akım hattı ile doğal gazı alıyor.
ABD’nin yaptırımları Kuzey Akım boru hattını da kapsayabilir. Bu nedenle Almanya Kuzey Akım hattına yaptırım uygulanması, hattın sonunu getireceği sinyali veriyor. Bir diğer ihtimal ise Rusya’nın sadece Ukrayna üzerinden Avrupa’ya giden gazı kesmesi. Analistlere göre bu, diğer seçeneğe oranla daha olası bir senaryo. Böylelikle Rusya, Ukrayna ve AB’ye kendi durumunu dikte etme yolunda hakimiyet kurabilir.
İLK ETAPTA AVRUPA, UZUN VADEDE RUSYA ZARAR GÖRÜR
Yıllık 40 milyar küp doğal gazı Avrupa’ya taşındığı bu hattan, Almanya yıllık kullanımının yarısını karşılıyor. Ancak iyi haber, Avrupa’nın enerji sistemi geçmişte olduğundan daha dirençli. Yoğun gaz bağlantı ağı, artık önceden izole edilmiş ülkeleri birbirine bağlıyor. Rekabet yanlısı önlemler de Avrupa’nın Rus gazına bağımlılığını azaltıyor. Bir diğer direnç kaynağı da Avrupa ülkelerinin depolarında tuttuğu gaz miktarları. Bu en kötü durum senaryosunda Avrupa ülkeleri kısa vadede ilk etapta ağır darbe alacak olsa da uzun vadede Avrupa’ya gazı kesmenin bedeli Rusya için çok daha ağır olacak. Bu nedenle Rusya’nın, Avrupa’ya giden gazın kesilmesine yanaşmayacağı belirtiliyor.
RUSYA GÜVENİLİR TEDARİKÇİ RÖLÜNÜ ZEDELEMEK İSTEMİYOR
Bunun önemli iki sebebi bulunuyor. Birincisi, Rusya güvenilir tedarikçi rolünü zedelemek istemiyor. Doğal gazın satılmasına gelecekte de ihtiyacı bulunuyor. İkinci faktör de doğalgazın, Rus ekonomisinin en büyük kalemlerinden birini oluşturması.
Ve son olarak 2009 yılındaki doğalgaz fiyatı konusundaki anlaşmazlıktan bu yana, Kırım’ın işgali de dahil birçok kriz sırasında Rus gazının Avrupa’ya akışı durmamıştı.